توهین به اقداماتی اطلاق می‌شود که عرف آن‌ها را موجب وهن حیثیت فرد می‌داند. این عمل می‌تواند به شکل فحاشی، استفاده از الفاظ رکیک یا به کار بردن زبان در مقابل شخصی باشد و در هر صورت جرم محسوب می‌شود. در این زمینه، عرف نقش تعیین ‌کننده‌ای دارد؛ به این معنا که اگر عرف یک لفظ یا حرکت را توهین‌آمیز بداند و این عمل نسبت به یک شخص معین صورت گیرد، توهین تلقی می‌شود. بنابراین، توهین باید نسبت به یک شخص حقیقی و زنده باشد.

توهین از اصطلاحات علم حقوق بوده و به معنای جرمی است که بر اساس آن هتک حرمتی به فردی صورت گیرد و این هتک حرمت لزوما ‌نمی‌باید فعل مجرمانه‌ای باشد. نسبت بین مفهوم توهین و مفهوم افترا، عموم و خصوص مطلق است به این معنا که توهین شامل افترا نیز می‌شود. توهین به سه نوع ساده، مشدد و توهین به‌ وسیله مطبوعات تقسیم می‌شود. مقصود از توهین ساده توهینی است که با عکس العمل بدون تشدید و سخت‌گیری قانون‌گذار مواجه می‌شود. مقصود از توهین مشدد توهینی است که به اعتبار شخصیت و مقام و منصب طرف توهین و یا وسیلۀ ارتکاب آن با عکس العمل شدید قانون‌گذار مواجه می‌شود. توهین به‌ وسیله مطبوعات هتک حرمت اشخاص از طریق روزنامه یا مجله یا تهیه مقالات است.

البته در تحقق جرم توهین لزومی ندارد که این توهین حضوری باشد، ممکن است جلوی دیگران به شخص سومی توهین شود در این شرایط طبق ماده ۶۰۸ قانون مجازات اسلامی این عمل جرم محسوب می‌شود و مطابق با این ماده توهین به افراد از قبیل فحاشی و استعمال الفاظ رکیک چنانچه موجب حد قذف نباشد به مجازات شلاق تا (۷۴) ضربه یا پنجاه هزار ریال تا یک میلیون ریال جزای نقدی خواهد بود.

همچنین در ماده ۶۰۹ قانون مجازات نیز گفته شده هر کس با توجه به سمت، یکی از رؤسای سه قوه یا معاونان رئیس جمهور یا وزرا یا یکی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی یا نمایندگان مجلس خبرگان یا اعضای شورای نگهبان یا قضات یا اعضای دیوان محاسبات یا کارکنان وزارتخانه‌ها و مؤسسات و شرکت‌های دولتی و شهرداری‌ها در حال انجام وظیفه یا به سبب آن توهین نماید به چهل و پنج روز تا سه ماه حبس و یا تا (۷۴) ضربه شلاق و یا دو میلیون (۲/۰۰۰/۰۰۰) تا بیست و پنج میلیون (۲۵/۰۰۰/۰۰۰) ریال جزای نقدی محکوم می‌شود.

یکی از جرایم مربوط به جرم فحاشی سب النبی یا توهین به مقدسات اسلام است که در اینصورت نیز طبق ماده ۲۶۲ قانون مجازات اسلامی هرکس به پیامبر اسلام (ص) و سایر ائمه و مقدسات اسلامی توهین نماید به مجازات اعدام محکوم می‌شود.

مطابق با ماده ۵۱۴ بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی هرکس به حضرت امام خمینی، بنیانگذار جمهوری اسلامی رضوان‌الله علیه و مقام معظم رهبری به نحوی از انحاء اهانت نماید به حبس از شش ماه تا دو سال محکوم خواهد شد. 

در ماده ۵۱۷ قانون مجازات اسلامی نیز گفته شده هر کس علناً نسبت به رئیس کشور خارجی یا نماینده سیاسی آن که در قلمرو خاک ایران وارد شده است توهین نماید به یک تا سه ماه حبس محکوم می‌شود مشروط به اینکه در آن کشور نیز در مورد مذکور نسبت به ایران معامله متقابل بشود.

علاوه بر موارد گفته شده مطابق با ماده ۵۱۳ قانون مجازات اسلامی هر کس به مقدسات اسلام و یا هر یک از انبیا عظام یا ائمه طاهرین (ع) یا حضرت صدیقه طاهره (س) اهانت نماید اگر مشمول حکم ساب‌النبی باشد اعدام می‌شود و در غیر این صورت به حبس از یک تا پنج سال محکوم خواهد شد.

اگر به کسی توهین شد، می‌تواند با داشتن، شاهدهای، لازم شکایت خود را از طریق دفتر خدمات قضائی دادسرا و کلانتری ثبت و پیگیری کند.